Aktualitéit

Aktuell Informatiounen iwwert de Projet

Spellchecker.lu ënnerstëtzt déi komplettéiert Orthografie fir d’Lëtzebuerger Sprooch

D’Aktualiséierung vun den Orthografiereegelen – déi haut um 15. November 2019 presentéiert gouf – stellt e wichtege Schrëtt an der weiderer Entwécklung vun der Lëtzebuerger Sprooch duer.

D’Reegelen, déi ugepasst oder preziséiert goufen, schafen a ville Fäll méi Kloerheet a verbesseren de Liesfloss, beispillsweis duerch déi méi konsequent Verdueblung vun de Vokaler. Gläichzäiteg droe se der Villfältegkeet vun der Sprooch Rechnung, andeems Varianteschreifweise méiglech bleiwen.

Spellchecker.lu ënnerstëtzt aus deene Grënn déi nei Reegelen, a setzt vun haut un déi nei Schreifweis am Online-Checker an, genau esou wéi an den Erweiderunge fir LibreOffice, Softmaker Office, Firefox a Thunderbird. Déi jeeweileg Aktualiséierunge kënnen also vun elo un installéiert ginn.

D’Appe fir mobil Apparater ginn an den nächste Wochen aktualiséiert an en Update vun der Funktioun, fir d’n-Reegel ze verbesseren, ass och an Aarbecht. Déi aktualiséiert Wierderlëscht steet ënner enger Open-Source-Lizenz, wouduerch eng Integratioun a weider Produite méiglech ass.

D’Wierderlëscht vu Spellchecker.lu gouf a Kooperatioun mam ZLS (Zenter fir d’Lëtzebuerger Sprooch) aktualiséiert. Bei dëser Zesummenaarbecht gouf och eng “Spellcheck-Funktioun” an d’Sichfunktioun vum LOD.lu agebaut. Bei falsch geschriwwene Wierder ginn elo op eng méi flexibel Manéier Alternative proposéiert.

Méi Informatiounen

Weiderliesen Commentaire schreiwen

Méi strikt Reegelen, méi adequat Resultater a méi Vitess

Am Oktober gouf et e gréisseren Update, bei deem d’Wierderlëscht op déi Spellchecker.lu opbaut, komplett iwwerschafft gouf.

Zanterdeem gouf et ongeféier all Mount ee klengen Update bei deem “just” d’Lëscht erweidert a kleng Feeler korrigéiert goufen. Iwwer déi lescht Wochen hu mir elo den nächste gréisseren Update fäerdeggestallt. De Fokus louch op dräi Aspekter: Gréisser Konsistenz, besser Sichresultater an eng méi séier Korrektur bei ville Feeler.

Méi Konsistenz duerch eng méi strikt Applikatioun vun de Reegelen

Méi Konsistenz bedeit vereinfacht gesot, datt Wierder déi ähnlech kléngen, logescherweis och ähnlech geschriwwe ginn. Dat erlaabt et esouwuel Mammesproochler, mee och Leit déi Lëtzebuergesch als Friemsprooch léieren, sech méi einfach erëmzefannen. Dobäi hu mer déi offiziell Reegele vun 1999 an d’Recommandatioun vun duerno deelweis méi strikt applizéiert oder si marginal ofgeweecht fir zäitgeméiss ze sinn. An d’Konsistenz huet d’Sandra Souza Morais vill Zäit dragestach. D’Ännerunge kënnen a véier grouss Gruppen agedeelt ginn:

  • De Verlängerungs-H aus dem Däitsche gouf eliminéiert bei Wierder wéi “Ausnam”, “Stral”, a ville weideren. Déi offiziell Reegelen erlabe béid Varianten: Mat an ouni H. Den H gëtt am Lëtzebuergeschen awer net ausgeschwat a wann ee sech Wierder ukuckt wéi “Bam” oder “Kapital” déi ni en H zougelooss hunn, ass einfach ze verstoen, wisou et méi konsistent ass, just nach déi Variant ouni H zouzeloossen.
  • Verduebelung vum E op der betounter Silb, beispillsweis bei “Reegel”, “Seegel”, “trotzdeem”. Dës Reegel besteet zanter 1999, gouf bis elo awer op ville Plazen net konsequent applizéiert.
  • Upassung vun der Schreifweis un d’lëtzebuergesch Ausschwätzweis, beispillsweis bei “Adress”, “Broschür”, “Tüb” (an net méi “Adresse”, “Brochure”, “Tube”). Och hei loossen d’Reegelen u sech déi zwou Schreifweisen zou. Den E zum Schluss gëtt awer net ausgeschwat, an irritéiert dowéinst onnéideg.
  • Franséisch Wierder behalen den “é” just an der Endsilb. Dëst ass eng Recommandatioun vum CPLL, déi op ville Plaze schonn applizéiert gouf. Beim Spellchecker awer nach net duerchgängeg. Hei schaffe mir aktuell dru, fir déi Reegel konsequent duerchzesetzen.

All dës Ännerunge bréngen och mat sech, dass de Liesfloss verbessert gëtt, well méi kloer ass wat gemengt ass. D’Wuert “Adresse” konnt virdru beispillsweis déi “franséisch” Schreifweis sinn, et kann awer och de Pluriel vun der “verlëtzebuergeschter” Versioun si bei där den “n” duerch d’Eifeler Reegel ewechgefall ass. De Saz “Schéck mer deng Adresse bis muer de Mëtteg.” konnt een op zwou Manéieren interpretéieren. Eemol mat “Adresse” als Singulier, an eemol als Pluriel. Mat den Ännerungen déi hei driwwer beschriwwe sinn, wäert dat an Zukunft méi einfach sinn.

Méi passend a méi séier Resultater

An de successiven Updates vun de leschte Méint gouf de Spellchecker ëmmer méi feelertolerant an huet esouguer bei wëll agetippte Buschtawefolgen nach versicht e Korrekturvirschlag ze maachen:

Dat hat ufanks sënnvoll fir eis gewierkt, mee huet awer eng Rei Problemer mat sech bruecht. Ze dacks koume komplett sënnlos Virschléi eraus, an duerch déi grouss Toleranz war d’Korrektur deelweis extrem lues ginn, virun allem wa vill Feeler dra stoungen.

De Michel Weimerskirch huet dofir de System fir d’Virschléi komplett iwwerschafft. D’Sichparametere goufen ageschränkt, dofir awer eng Lëscht vun iwwer 700 heefege Feeler an de System agespeist. Duerch dës Ännerunge sinn d’Korrekturen elo nees substantiell méi séier: E Beispilltext mat ville Feeler dee mat der aler Versioun iwwer 60 Sekonne gebraucht huet gëtt mat der neier Versioun elo an zirka 7 Sekonne korrigéiert.

Ausserdeem dierften et elo manner sënnlos Virschléi ginn, an duerch statistesch Auswäertunge sinn déi méi passend Virschléi elo méi uewen an der Lëscht. Trotzdeem sollt een natierlech bei der Korrektur net ëmmer den éischte Virschlag wielen, mee matdenken, ob och wierklech dat Wuert gemengt gouf.

Déi nächst Méint

All dës Aarbechte wäerten an den nächste Woche weidergefouert gi fir d’Lëtzebuergesch Sprooch weiderzebréngen. Mir schaffen dobäi och enk mat der am November gegrënnter Wikimedia Lëtzebuerg a.s.b.l. zesummen, fir tëscht dem Spellchecker an der Lëtzebuergescher Wikipedia eng eenheetlech Schreifweis ze benotzen.

Weiderliesen Commentaire schreiwen

Nei Versioun vun der Spellchecker.lu-App fir Android an iOS

Ufank dëser Woch gouf eng nei Versioun vun der Spellchecker.lu-App verëffentlecht. D’App ass deen ideale Begleeder fir jiddwereen, dee Lëtzebuergesch schreift. Se erméiglecht entweder eenzel Wierder, oder awer ganz Texter ze korrigéieren.

Net nëmmen Orthographiesfeeler kënne korrigéiert ginn, mee och déi sougenannt “Eifeler Reegel”, eng phonetesch Reegel mat där esouguer Mammesproochler hir Problemer hunn. Dee verbesserten Text kann duerno direkt kopéiert, als Email oder SMS geschéckt, oder an engem soziale Reseau gedeelt ginn.

Déi nei Versioun bitt nieft villen Detailverbesserungen e komplett neien a modernen Design. Se gouf entwéckelt vu Lightbulb s.à r.l., der Web-Agence déi de Michel Weimerskirch – Grënner vum Projet Spellchecker.lu – viru knapp dräianhallef Joer matgegrënnt huet.

D’Orthographieskorrektur leeft iwwer e gesécherte Server vu Spellchecker.lu; eng Internet-Connectioun ass also obligatoresch fir d’App benotzen ze kënnen.

D’App ka gratis bei Google Play oder am App Store erofgeluede ginn. Ausserdeem ass se als Online-Versioun op https://m.spellchecker.lu vun all Smartphone aus erreechbar.

Nieft dëser App bitt Spellchecker.lu nach vill aner Servicer, wéi eng Online-Korrektur, Download-Versioune fir d’Korrektur an divers Programmer ze integréieren an och nach zwou weider Appe fir Android.

Méi Informatiounen: https://spellchecker.lu/apps/classic/
App Store: http://itunes.apple.com/fr/app/spellchecker-lu/id404387442
Google Play: https://play.google.com/store/apps/details?id=lu.spellchecker.android

Weiderliesen Commentaire schreiwen

Spellchecker.lu elo nach méi performant

Ee Korrekturprogramm lieft vun enger Wierderlëscht, fir ze definéiere wat richteg a wat falsch geschriwwen ass. Dës Lëscht muss gefleegt a gefiddert ginn. Fir d’Korrekture vu Spellchecker.lu nach ze verfeineren, gouf d’Wierderlëscht dofir verbessert an ausgebaut.

All Dag benotzen 2800 Leit den Internetsite Spellchecker.lu. Egal ob fir Bréiwer, Affichen, Gebuertsdagswënsch an aner lëtzebuergesch Texter. Am September krut de Projet e gréisseren Update dee vläicht net direkt opgefall ass an awer vu grousser Wichtegkeet ass. Ënnerstëtzung krut de Michel Weimerskirch, Grënner vum Projet Spellchecker.lu, dobäi vum Sandra Souza Morais, Studentin an der Informatik. Allebéid beschäftege si sech an hirer Fräizäit vill mat der lëtzebuergescher Sprooch an hirer Schreifweis.

De Kär vun all Orthographiekorrekturprogramm ass eng Lëscht mat Wierder, déi de Programm als korrekt erkennt. Gëtt een e Wuert an, dat net op där Lëscht steet, da fënnt de Programm Wierder déi ähnlech geschriwwe sinn, a schléit déi fir d’Korrektur vir. A genee dës Wierderlëscht gouf elo komplett nei opgebaut. Zil war et, eng méi konsistent Lëscht ze hunn; dat heescht d’Schreifweise vu Wierder déi ähnlech geschriwwe ginn oder en ähnlechen Urspronk hu goufe vereenheetlecht. Doduerch konnt och d’Unzuel u Feeler reduzéiert ginn.

Insgesamt kennt Spellchecker.lu elo iwwer 230 000 Wierder a Wuertformen. Iwwer 30 % vun de Wierder an der Lëscht sinn nei. 20 % vun de Wierder goufen iwwerschafft, geännert oder ergänzt. Nieft gängege Wierder, wéi der “Kéiswurscht” an dem “Kinosfilm”, kennt Spellchecker.lu elo och nei Kreatioune wéi d'”Zukunftskeess” oder Anglizisme wéi “Cosplayer” an “Hipster”. Och de “Pokémon” ass keen Onbekannte méi.

Fir dat Ganzt méiglech ze maache gouf eng speziell Gestiounssoftware entwéckelt mat där nei Wierder kënnen agedroe ginn, oder existéierend Wierder oder Declinaisounsregele verbessert kënne ginn. Doduerch gëtt d’Lëscht an Zukunft méi einfach z’ergänzen, an de Spellchecker.lu doduerch ëmmer méi praktesch fir den alldeegleche Gebrauch. An noer Zukunft kréien ausgewielt Partner, déi de Spellchecker.lu selwer benotzen, Accès op dës Software, fir d’Lëscht selwer ergänzen ze kënnen.

Déi nei Wierderlëscht ass säit Mee schonn an der Online-Versioun am Gebrauch a säit September och als Download fir LibreOffice, Firefox, Ubuntu a Mac OS ze kréien. Spellchecker.lu ass um Wee fir sech ëmmer méi als Referenz fir d’Lëtzebuerger Orthographie z’etabléieren.

Leider kritt de Projet keng Ënnerstëtzung vum Ministère de la Culture oder aneren offiziellen Instanzen. Iwwer hir Budgetsmëttele gëtt säit 2004 un enger Wierderlëscht mat Iwwersetzunge geschafft. Op méifach Nofro war et awer net méiglech, Accès op dës Aarbechten ze kréien, sou datt d’Equipe vu Spellchecker.lu hir Lëscht ouni extern Hëllef nei opgebaut huet, an dat innerhalb vun engem Joer an der Fräizäit. Net auszedenken, wat duerch eng Kooperatioun während deenen 12 Joer méiglech gewiescht wier.

Weiderliesen Commentaire schreiwen

Neien Design

Spellchecker.lu begleet vill Mënschen déi Lëtzebuergesch schreiwen am Alldag. Pro Dag besiche ronn 1’300 Leit d’Internetsäit a korrigéiere méi ewéi 80’000 Wierder. Säit haut weist sech d’Internetsäit an engem mei modernen an iwwersiichtleche Layout.

Déi nei Homepage passt sech elo och automatesch u mobil Geräter wéi Smartphones an Tablets un. Benotzer hunn doduerch e besseren Zougrëff op déi verschidden Déngschtleeschtungen vu Spellchecker.lu. Dozou kënnt dass d’Startsäit opgeraumt ginn ass, de Fokus läit elo méi op Informatiounen iwwert de Projet a seng verschidde Produiten.

Deen opgefrëschten Design gouf mat der Ënnerstëtzung vu Lightbulb, der neier Firma vum Projetsgrënner Michel Weimerskirch, ëmgesat. An de kommende Woche gi verschidden Erklärfilmer produzéiert, déi op eng einfach Manéier d’Funktioune vun deenen ënnerschiddleche Produite weise wäerten.

Weiderliesen Commentaire schreiwen